Dược lý học : “Dextromethorphan (DM) chuyện các tác dụng của nó ?”
Theo DS. Phùng Trung Hùng
Chúng ta chẳng lạ gì DM (hình 1) – một chất dẫn xuất từ opiate nhóm phenanthrene vẫn còn giữ lại nhóm N-CH3 một bảo đảm cho sự gắn kết với opioid receptors và vì vậy có tác dụng chống ho như đã biết.
30 năm trở lại đây người ta biết không chỉ gắn kết với opioid receptors, DM còn gắn kết và có tác động đáng nể trên nhiều receptors khác, một thuốc nhỏ nhoi hèn mọn một thời đột nhiên được nhận ra là một siêu sao ( theo lối gọi thời thượng).
Thật vậy, các bạn xem (hình 2) ức chế sự tái hấp thu của serotonin và noradrenalin có giống SNRIs (serotonin- adrenaline reuptake inhibitors) như venlafaxin chẳng hạn?
Nếu các bạn thấy DM cũng dùng như antidepression – đừng ngạc nhiên. Đây là (hình 3) thụ thể NMDA có giống ketamine trong điều trị trầm cảm ? Quá giống chỉ khác ở chỗ nếu ketamine là allosteric antagonist của glutamate thì DM là non- competitive antagonist trên NMDA (hình 4), ketamine là trường hợp (B), DM là trường hợp (E).
Một ngày nào đó nếu người ta có dùng DM (thật ra đã dùng lâu rồi cũng như ketamine) để tăng cường khả năng sống sót của neuron trong đột quỵ hay chống co giật trong Toxemia gravidarum (với sulphate Mg) cũng đừng lạ nhé vì pharmacology luôn khai thác kẽ hở của tự nhiên.
Tiếp theo đây (hình 5) ? Thụ thể nicotinic, ở chỗ neuromuscular junction đó người ta cũng dùng DM để chống co cơ bắp?
Hình 6 còn cho thấy DM tác động đến hàng loạt những kênh ion khác như Nav 1.5 ở cơ tim và mô dẫn truyền của nó, Kv 1.4 và cả thụ thể sigma 1 của opioid nữa nhiều quá phải không?
DM vẫn còn đang được tiếp tục nghiên cứu để phát hiện ra nhiều tác dụng nữa?